Wat doe ik bij een crisis?
Acute noodsituatie? Dan neem je best contact op met de hulpdiensten (112), de huisarts (van wacht) of het Antigifcentrum (070 245 245). Denk je aan zelfdoding en ben je op zoek naar een gesprek? Neem dan contact op met de Zelfmoordlijn (1813).
Acute crisis?
Wanneer iemand suïcidaal gedrag stelt of dreigt te stellen is er sprake van een acute crisis.
Bij de persoon in crisis overheerst een gevoel van ondraaglijk lijden, ontreddering en zich afgesneden voelen van anderen. Bij hulpverleners en naasten kunnen gevoelens van machteloosheid, onzekerheid, angst, verdriet,... optreden.
Toch is het belangrijk om contact te maken met de persoon in crisis en in gesprek te gaan. De meeste suïcidale personen willen immers niet dood. Ze willen en kunnen niet verder leven op deze manier en zijn op zoek naar rust. Vaak is er naast de suïcide ideatie, ook nog sprake van ambivalentie. Ook tijdens een suïcidale crisis blijft er behoefte aan contact en verbinding.
Tips voor crisis gespreksvoering
Denk aan je eigen veiligheid. Geef aan dat het gesprek enkel kan als het veilig is, dus niet op een onveilige plek of in de nabijheid van dodelijke middelen. Als de persoon er niet op ingaat, is het belangrijk dit regelmatig te herhalen.
Stel jezelf voor. Zeg je naam/functie en vraag hoe de persoon heet. Spreek de persoon aan bij de voornaam.
Probeer contact te maken. Benoem de wanhoop en het lijden dat je ziet en hoort. Herhaal eventuele woorden die de persoon zegt.
Benoem wat er hier-en-nu gebeurt. Bijvoorbeeld “Ik ben hier om je te helpen”. Ga niet in op de inhoud van het verhaal, mogelijke triggers of het verleden. Maar blijf in het hier-en-nu. Benoem wat je nu ziet en wat er nu gebeurt.
Laat de suïcidale persoon niet alleen en blijf spreken. Doe geen onverwachte dingen en zeg steeds wat je van plan bent te doen.
Presenteer een contrast tegen de paniek: blijf zelf kalm, praat duidelijk en op gewone snelheid.
Blijf praten, breng de aandacht van de persoon op jouw stem.
Geef duidelijk de boodschap dat hulp beschikbaar is en dat samen kan gezocht worden naar andere mogelijkheden dan zelfmoord.
Ga niet in discussie.
Doe geen valse beloftes. Bijvoorbeeld “Alles komt goed”.
Na de crisis
Een crisis is tijdelijk. In crisissituaties is het dus van belang om de crisis te overbruggen. Na de crisis is het belangrijk rustig in gesprek te gaan over de suïcidaliteit.
Maak de suïcidaliteit bespreekbaar.
Verwijs naar het Safety Plan. Evalueer en stel het Safety Plan samen met de persoon bij.
Betrek de omgeving.
Bespreek samen met de suïcidale persoon wanneer jullie (zo snel mogelijk) een nieuwe vervolgafspraak kunnen inplannen.
Maak ook afspraken wanneer jij tussen twee afspraken in als hulpverlener wel en niet bereikbaar bent. Bekijk samen hoe de suïcidale persoon veilig kan blijven tot jullie nieuwe vervolgafspraak.
Verwijs door indien nodig.
Deze tools kunnen helpen
Safety Plan
Een Safety Plan helpt personen met zelfmoordgedachten om in zeven stappen een suïcidale crisis te overbruggen.
BackUp
De app BackUp biedt houvast bij zelfmoordgedachten en helpt een crisis te overbruggen
Ondersteuning
Het meemaken van een acute crisis kan heel wat emoties en twijfels met zich meebrengen. Aarzel niet om ondersteuning in te roepen en zorg goed voor jezelf.
Voor zorginstellingen is het aangewezen om in het beleid op te nemen hoe men te werk gaat bij een acute crisis.
Je bent bezorgd om een patiënt en je wil zo snel mogelijk met iemand hierover praten? Dan kan je terecht de ASPHA hulplijn. ASPHA staat voor Advies SuïcidePreventie voor Huisartsen en Andere hulpverleners. Je kan er terecht voor advies over het begeleiden van suïcidale personen, hun omgeving en nabestaanden van zelfdoding.
Bel de ASPHA hulplijn
- Elke werkdag tussen 9u en 21u
- Ook via mail
- Voor hulpverleners