Meer zelfdodingen rond de feestdagen? Doorbreek de mythe!
Soms hoor je of lees je dat er in de periode rond de feestdagen meer zelfdodingen plaatsvinden. Maar is dat wel zo? In deze blog doorbreken we deze mythe en geven we enkele tips om van de eindejaarsperiode een warme tijd te maken.
Bij Zelfmoord1813 krijgen we vaak de vraag of er rond de feestperiode meer mensen worden opgenomen na een poging of overlijden aan suïcide. De redenering daarachter klinkt vaak als volgt: met de winter voor de deur worden de dagen kouder en donkerder. Ook de feestdagen komen dan stilaan dichterbij. Een periode die niet voor iedereen even prettig is. Je kan geconfronteerd worden met moeilijkheden in de familie of het gemis van een overleden dierbare kan dan opnieuw zwaarder wegen. Hierdoor leeft de mythe dat er tijdens de feestdagen meer zelfdodingen zouden plaatsvinden. Toch is dit niet het geval.
Wat zeggen de Vlaamse cijfers?
In Vlaanderen worden zelfmoordpogingen geregistreerd via de spoeddiensten van ziekenhuizen. Hiervan wordt er jaarlijks een rapport opgemaakt, waarin ook de cijfers per maand te raadplegen zijn. Deze cijfers tonen dat er over de jaren heen geen terugkerend patroon te zien is wat betreft het meer of minder voorkomen van suïcidepogingen in bepaalde maanden. Raadpleeg het rapport hier.
Het aantal overlijdens door zelfdoding wordt voor Vlaanderen telkens per jaar en niet per maand weergegeven. Dit overzicht per jaar is steeds te raadplegen op onze website. Uit de beperkte informatie die voorhanden is over maandelijkse frequenties (periode 1998-2007) blijkt dat er slechts kleine verschillen per maand zijn, en dit alleen voor bepaalde leeftijdsgroepen.
Wat zegt internationaal onderzoek?
Het verband tussen het aantal overlijdens door suïcide en de seizoenen, weersveranderingen of tijd van het jaar is meermaals internationaal bestudeerd. Deze onderzoeken tonen een heel ander patroon: er werd geen link gevonden met de winter of periode rond de feestdagen, maar verschillende studies tonen juist een hogere frequentie van zelfdodingen in de lente en zomer. Dit patroon wordt wereldwijd gevonden, bij zowel mannen als vrouwen en binnen verschillende leeftijdsgroepen (Galvão et al., 2018; Woo et al., 2012). Sommige internationale studies vinden hetzelfde patroon ook terug bij suïcidepogingen (Coimbra et al., 2016).
De reden voor deze seizoensgebonden variatie in zelfdoding is momenteel nog onduidelijk. Er zijn enerzijds biologische hypothesen, zoals bijvoorbeeld het effect van zonlicht op serotonine of het effect van temperatuur op het stresssysteem. Anderzijds zijn er ook sociologische hypothesen zoals bijvoorbeeld de verwachting van een 'verse start' in de lente die vervolgens niet vervuld wordt (Galvão et al., 2018). Daarnaast is er ook onderzoek dat suggereert dat in Westerse landen het effect van de seizoenen op suïcidaliteit steeds meer afneemt (Ajdacic-Gross et al., 2010).
Warme feestdagen
Dat er rond de feestdagen meer zelfmoorden plaatsvinden dan anders, is dus een mythe. Dit wil echter niet zeggen dat zelfmoordgedachten helemaal verdwijnen tijdens deze periode:
- Ken je iemand die aan zelfmoord denkt of die een poging ondernam? Vang je signalen of zelfmoordgedachten op van iemand uit je naaste omgeving? Wees hier ook tijdens de feestdagen aandachtig voor, hier lees je over de verschillende manieren waarop je kan helpen.
- Worstel je zelf met donkere gedachten? Weet dat de Zelfmoordlijn altijd bereikbaar is. Ook tijdens de eindejaarsperiode staan er vrijwilligers voor je klaar.
- Ben je iemand verloren aan zelfdoding en zie je op tegen de feestdagen? Werkgroep Verder verzamelde hiervoor enkele tips.
Bronnen en media
Wil jij mee deze mythe doorbreken en een stukje schrijven over zelfdoding rond de feestdagen? Check dan zeker onze mediarichtlijnen. Schrijven over zelfmoord kan het taboe doorbreken, maar indien het niet zorgvuldig gebeurt, kan het ook risico's inhouden.
Bronnen
Adjacic-Gross, V., Bopp, M., Ring, M., Gutzwiller, F. & Rossler, W. (2010). Seasonality in suicide e A review and search of new concepts for explaining the heterogeneous phenomena
Coimbra, D.G., Pereira E Silva, A.C., de Sousa-Rodrigues, C.F., Barbosa, F.T., de Siqueira Figueredo, D., Araújo Santos, J.L., Barbosa, M.R., de Medeiros Alves, V., Nardi, A.E., & de Andrade, T.G..(2016). Do suicide attempts occur more frequently in the spring too? A systematic review and rhythmic analysis. Jounal of Affect Disordorders,15(196), 125-37. doi: 10.1016/j.jad.2016.02.036.
Galvão, P.V.M., Silva, H.R.S.E., & Silva, C.M.F.P.D. (2018). Temporal distribution of suicide mortality: A systematic review. Journal of Affect Disorders, 228, 132-142. doi: 10.1016/j.jad.2017.12.008.
Woo, JM., Okusaga, O., & Postolache, T.T. (2012). Seasonality of Suicidal Behavior. International Journal of Environmental Research and Public Health, 9, 531-547; doi:10.3390/ijerph9020531
Meer nieuwsartikels
De Zelfmoordlijn 1813 beantwoordden nog nooit zoveel oproepen
Vorming Toekomstgerichte Training voor hulpverleners
Het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP) plant in mei opnieuw een tweedaagse opleiding voor hulpverleners om groepstraining te kunnen geven aan personen met suïcidegedachten, de Toekomstgerichte Training.
Studiedag dubbele impact van suïcidaliteit en verslaving
Kom je in je omgeving in aanraking met iemand die kampt met suïcidaliteit en/of verslaving? Kom dan op 21 juni 2024 naar de studiedag voor naasten en hulpverleners.