Ga verder naar de inhoud

Suïcidepreventie in de huisartsenpraktijk

De huisarts speelt een belangrijke rol in de preventie van zelfdoding. Zowel wat betreft het detecteren en bespreken van suïcidaliteit, als in de verdere opvolging van de suïcidale patiënt. In de leidraad zorgcontinuïteit voor suïcidale personen worden enkele mogelijke taken van de huisarts omschreven en in de richtlijn detectie en behandeling van suïcidaal gedrag staan enkele aanbevelingen rond concreet hulpverlenend handelen in deze situatie. Op deze pagina worden kort de belangrijkste elementen aangehaald.

Mannen praten

Detectie van suïcidaal gedrag

Huisartsen hebben een belangrijke rol in het detecteren van signalen en bespreekbaar maken van zelfmoordgedachten. Zeker bij risicogroepen (bv. patiënten met depressieve symptomen, middelenmisbruik, een chronische ziekte of patiënten die in een ernstige psycho-sociale crisis verkeren of een suïcidepoging hebben gedaan), moet men alert zijn voor signalen. Wanneer signalen opgemerkt worden is het belangrijk dat de aanwezigheid van zelfmoordgedachten en eventuele zelfmoordplannen concreet bevraagd wordt. Op basis daarvan kan de ernst van het suïciderisico geformuleerd worden en de meest gepaste interventie opgestart worden.

Cover samenvatting

Aandachtspunten bij begeleiding

  • Een eerste belangrijk basisprincipe bij de begeleiding van suïcidale personen is het maken van contact.
  • Daarnaast is ook het bevorderen van de veiligheid belangrijk. Bespreek medicatiegebruik, schrijf geen te grote dosissen voor en ga samen met de patiënt na hoe die zijn of haar omgeving suïcideveilig kan maken.
  • Ten derde bevelen we ook aan om ook de naasten van de patiënt te betrekken bij de begeleiding. Zij beschikken vaak over nuttige informatie over de patiënten, maar kunnen ook hulp en steun bieden aan de suïcidale persoon.
  • Een vierde basisprincipe ten slotte is de continuïteit van zorg. Zorg voor een goede follow-up en informatiedoorstroming bij doorverwijzing.
Cover leidraad zorgcontinuïteit

De huisarts als sleutelfiguur in de zorgcontinuïteit

Door de laagdrempeligheid en de vertrouwensband met de patiënt en zijn naasten, kan de huisarts een continue factor vormen in de zorg. De huisarts kan actief de verwijzing opvolgen en de therapietrouw bevorderen. In het geval de patiënt afhaakt in de zorg, kan de huisarts een actieve outreachende rol opnemen.

Droevig volledig

Opvang na een suïcidepoging

Wanneer je als eerste hulpverlener ter plaatse komt na een poging is het belangrijk dat je de persoon in veiligheid brengt, basiszorg geeft en indien nodig de nooddiensten inschakelt. Laat de patiënt niet alleen tot de nooddienst ter plaatse is.

Daarnaast is het belangrijk dat je de poging en aanleidende factoren bespreekt om eventuele nog aanwezige risicofactoren in kaart te brengen. Ga samen met de patiënt na wat de meest aangewezen vervolgzorg is en bereidt de patiënt voor op een eventuele nieuwe crisissituatie door samen een safetyplan op te maken.

Ondersteuning voor huisartsen

Kom je in contact met een suïcidale persoon en wil je graag even afstemmen over de aanpak? Dan zijn er twee mogelijkheden:

ASPHA

Je bent bezorgd om een patiënt en je wil zo snel mogelijk met iemand hierover praten? Dan kan je terecht de ASPHA hulplijn. ASPHA staat voor Advies SuïcidePreventie voor Huisartsen en Andere hulpverleners. Je kan er terecht voor advies over het begeleiden van suïcidale personen, hun omgeving en nabestaanden van zelfdoding.

Suïcidepreventiewerking van de Centra voor Geestelijke Gezondheid

Voor minder urgente vragen of voor vragen die gelinkt zijn aan een bepaalde provincie of regio kan je voor een telefonisch of online consult ook terecht bij de Suïcidepreventiewerking van de Centra voor Geestelijke Gezondheid. Samen met jou bespreken ze de situatie en denken mee na over te zetten stappen.

Logo CGG SP nieuw

Ondersteuning door CGG-SP

  • Advies en consult
  • Ondersteuning bij een suïcidepreventiebeleid
  • Participatie in de netwerken Geestelijke Gezondheid i.k.v. zorgcontinuïteit
  • Vormingen aan intermediairs
  • In elke provincie
Logo ASPHA met tel

Ondersteuning door ASPHA

ASPHA staat voor Advies SuïcidePreventie voor Huisartsen en Andere hulpverleners. Je kan ASPHA telefonisch contacteren, alsook via mail.

  • Elke werkdag tussen 9u en 21u
  • Ook via mail
  • Voor hulpverleners
Laptop

Vormingen en lezingen

Deskundigheidsbevordering bij huisartsen is één van de meest efficiënte strategieën om zelfmoord te voorkomen. Neem dus zeker een kijkje in onze ruime vormingen en kennisaanbod.

Daarnaast kunnen huisartsenkringen en LOK's bij CGG-SP terecht voor een vorming op maat.

Meer informatie over suïcidepreventie door huisartsen is ook te vinden op de website van Domus Medica.

Publicaties

Afbeelding risicoformulering

Sjabloon risicoformulering

Om het suïciderisico van een suïcidale persoon in te schatten, te formuleren en te delen met andere betrokken hulpverleners, kan gebruik gemaakt worden van dit sjabloon.

Afbeelding safetyplan

Safety plan

Deze tools kunnen jou helpen

SP-Reflex

Aan de hand van e-learningmodules en oefeningen leert de SP-Reflex hoe je als hulpverlener de suïcidepreventie richtlijnen in de praktijk omzet.

Safety Plan

Een safety plan of veiligheidsplan helpt je om in zes stappen een crisis te overbruggen.

Sjabloon risicoformulering

Om het suïciderisico van een suïcidale persoon in te schatten, te formuleren en te delen met andere betrokken hulpverleners, kan gebruik gemaakt worden van dit sjabloon.