Factsheet zelfmoord in subculturen
Deze factsheet geeft een overzicht van cijfers, factoren, preventiestrategieën en aandachtspunten specifiek voor deze doelgroep.
Cijfers
- Uit meerdere internationale onderzoeken blijkt dat de Gothic subcultuur een sterke associatie kent met suïcidaliteit bij jongeren (Bowes et al., 2015; Hughes et al., 2018; Young et al., 2006). Ander onderzoek wijst uit dat suïcidaliteit vaker voorkomt bij de Emo subcultuur (O'Connor et al., 2015). Recenter onderzoek wijst ook op een hoge acceptatie voor suïcidaal gedrag bij jongeren die zich identificeren met de Emo subcultuur (Trnka et al., 2018).
- Hierbij speelt een een dose-response effect: hoe sterker de identificatie met de subcultuur, hoe groter het risico op zelfbeschadigend gedrag (Bowes et al., 2015; Young et al., 2006; Stack et al., 1994).
Factoren
Aan de basis van zelfmoordgedachten en zelfmoord ligt nooit één oorzaak of factor. Zelfmoord en zelfmoordgedachten ontstaan altijd vanuit een wisselwerking tussen tal van genetische, biologische, psychologische en sociale factoren.
In de literatuur worden twee mechanismen geïdentificeerd die de hoge zelfdodingcijfers bij sommige subculturen kunnen verklaren (Bowes et al., 2015; Definis - Gojanovic et al., 2009; Rutledge et al., 2008; O'Connor & Portzky, 2015):
- Het eerste mechanisme is sociale selectie. Gelijkgestemde individuen die aan dezelfde stressoren worden blootgesteld zoeken elkaar op. Bij de subcultuur gothic bijvoorbeeld gaat het over individuen die minder aansluiting hebben met de samenleving. Deze groep wordt gevormd door personen die reeds een zekere kwetsbaarheid ervaren.
- Anderzijds wordt er gesproken over sociale transmissie of besmetting. Er wordt vertrokken vanuit het idee dat zelfbeschadigend gedrag de sociale norm vormt binnen deze groep. Wanneer bepaalde rolmodellen of iconen binnen de subcultuur dit gedrag vertonen, zal dit sneller worden overgenomen.
Preventie
Aangezien de impact van subculturen het grootste is bij jongeren, wordt de school aanzien als een belangrijk spilfiguur binnen de preventie van zelfdoding bij subculturen (Rutledge et al., 2008).
Op Zelfmoord1813 is meer informatie te vinden over hoe je op school een suïcidepreventiebeleid kan opstellen, hoe je als ouder of hulpverlener kan omgaan met een kind dat aan zelfmoord denkt of zichzelf verwondt en hoe je jongeren opnieuw op weg kan helpen na een suïcidepoging.
Aandachtspunten
- Het is belangrijk dat jongeren worden aangezet om te praten over hun zelfmoordgedachten. Naast de hulplijn 1813 en portaalsite www.zelfmoord1813.be kunnen jongeren ook terecht bij Awel.
- Volg in communicatie over zelfmoord altijd de mediarichtlijnen.
- Vermeld steeds waar mensen terechtkunnen voor hulp: www.zelfmoord1813.be.
Meer weten?
Alle aangehaalde bronnen zijn op vraag beschikbaar. Voor meer informatie of advies kan u terecht bij VLESP, het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie.