Factsheet zelfmoord en werk
Deze factsheet geeft een overzicht van cijfers, factoren, preventiestrategieën en aandachtspunten specifiek voor deze doelgroep.
Cijfers
- Werkloosheid en jobverlies zijn risicofactoren voor suïcidaal gedrag (Lin, 2006; Stuckler et al., 2009; Milner et al, 2013). Voor heel wat landen geldt: hoe hoger de werkloosheidsgraad, hoe hoger het zelfmoordcijfer. In tijden van economische crisis ziet men dat wanneer de werkloosheid met 1% toeneemt, het aantal sterfgevallen door zelfmoord vermeerdert met 0,8%.
- Over het algemeen brengen beroepen die een lagere scholing vereisen een hoger suïciderisico met zich mee dan hoger geschoolde beroepen (Milnet et al, 2013; Roberts et al, 2013).
- Beroepsgroepen met een hoger suïciderisico (Peterson et al, 2020; Claessens, 2016; Windsor-Sheilard & Gunnell, 2019; Milner et al, 2013; Andersen et al, 2010; Han et al, 2016) zijn landbouwers, artsen, apothekers, verplegers, politieagenten en militairen. Ook in justitie, media en communicatie en bij artiesten, boorput- en mijnwerkers, bouwvakkers, schoonmaakpersoneel en medewerkers van transport- en logistiekbedrijven zien we hogere zelfmoordcijfers.
Factoren
Aan de basis van zelfmoordgedachten en zelfmoord ligt nooit slechts één oorzaak of factor. Zelfmoord en zelfmoordgedachten ontstaan altijd vanuit een wisselwerking tussen tal van neurobiologische, psychologische en sociale factoren. Hieronder worden enkele veel voorkomende werkgerelateerde factoren opgesomd (Woo & Postolache, 2008; Kim et al, 2019; Stansfeld & Candy, 2006; Theorell et al., 2015; Leach et al., 2017; Pompili et al., 2008; Milner et al, 2017; Roberts et al, 2013):
- een grote economische onzekerheid
- gevaarlijke werksituaties
- een afwijkend werkritme (bv. nacht- of shiftwerk, lange werkuren, moeilijke scheiding van werk en privé)
- hoge werkdruk: vooral combinatie van hoge eisen en weinig controle en onevenwicht van grote inspanningen en lage beloningen
- gebrek aan sociale steun
- laag gevoel van controle of weinig beslissingsbevoegdheid
- pesterijen of intimidaties op het werk
- toegang tot of kennis over dodelijke middelen
Genderverschillen:
- Werkloosheid en pensioen zijn een significante risicofactor voor mannen, maar niet voor vrouwen (Chang et al, 2013; Qin et al, 2000;).
- Een hoge jobstress heeft vooral een impact op mannen en een lagere beslissingsmacht vooral op vrouwen, een gebrek aan sociale steun op het werk verhoogt bij zowel mannen als vrouwen het risico op depressie (Blackmore et al, 2007).
- De beschikbaarheid van dodelijke medicatie verhoogt het suïciderisico vooral bij vrouwen omdat zij deze methode meer gebruiken (Agerbo et al, 2007)
Preventie
Ook op de werkvloer moet er aandacht uitgaan naar zelfmoordpreventie. Zorg dat werknemers weten waar ze terecht kunnen wanneer ze nood hebben aan hulp of ondersteuning en voor een veilige sfeer op de werkvloer.
Zet in op psychosociale ondersteuning van werklozen en gepensioneerden.
Meer informatie over het opstellen van een suïcidepreventiebeleid op het werk en de mogelijkheden wat betreft vorming en ondersteuning zijn te vinden op Zelfmoord1813.
Aandachtspunten
- Volg in communicatie over zelfmoord altijd de mediarichtlijnen.
- Vermeld steeds waar mensen terechtkunnen voor hulp: www.zelfmoord1813.be
Meer weten?
Alle aangehaalde bronnen zijn op vraag beschikbaar. Voor meer informatie of advies kan u terecht bij VLESP, het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie.