Factsheet zelfmoord bij holebi's en transgenderpersonen
Deze factsheet geeft een overzicht van cijfers, factoren, preventiestrategieën en aandachtspunten specifiek voor deze doelgroep.
Cijfers
- Internationaal onderzoek toonde reeds uitvoerig aan dat zowel zelfmoordgedachten als pogingen opvallend vaker voorkomen bij holebi's (homo's, lesbiennes en biseksuelen) en transgenderpersonen in vergelijking met respectievelijk hetero's en cisgenderpersonen (Eisenberg & Resnick, 2006; Haas et al., 2014; King et al., 2008).
- Onderzoek in Vlaanderen bevestigt deze kwetsbaarheid (Motmans, 2009; Schoonacker et al., 2009; van Heeringen & Vincke, 2000). Een recente Vlaamse studie toonde dat 65.2% van de holebi's en 80.3% van de transgenderpersonen rapporteerde ooit in hun leven aan zelfmoord gedacht te hebben. Daarnaast bleek uit deze studie dat ruim een kwart (26,5%) van de respondenten reeds één of meerdere zelfmoordpogingen in hun leven ondernam (Missiaen & Seynaeve, 2016).
Factoren
- Specifieke factoren maken holebi's en transgenderpersonen extra kwetsbaar voor het ontwikkelen van zelfmoordgedachten en gedrag, waaronder het coming-out proces met mogelijks negatieve reacties, een gebrek aan sociale steun, gendernonconformiteit, geïnternaliseerde homo- of transfobie, het meemaken van homofoob of transfoob geweld en het hanteren van een passieve copingstijl.
- Factoren die beschermend kunnen werken voor holebi's en transgenderpersonen en de ontwikkeling van zelfmoordgedachten en gedrag tegengaan, zijn: zelfacceptatie, sociale steun, een goed schoolbeleid (voor jongeren) en een goede wetgeving (bv. mogelijkheid tot huwelijk).
Preventie
Holebi of transgender zijn op zich is geen risicofactor, maar wel de extra stressoren (vb. moeilijke coming-out, homo- of transfoob geweld,...) die een andere seksuele oriëntatie of genderidentiteit met zich kunnen meebrengen. Preventie moet zich dan ook toespitsen op het aanpakken van deze stressoren en het versterken van beschermende factoren zoals sociale steun en een goed aanbod van professionele hulp.
Aandachtspunten
- Stressoren die samenhangen met de seksuele oriëntatie en/of genderidentiteit vormen maar één factor in het ontwikkelen van zelfmoordgedachten en gedrag en zijn niet dé oorzaak. Ook biologische, psychologische en (andere) sociale factoren spelen een rol.
- Vermijd het uitvergroten of dramatiseren van cijfers. Dit kan drempelverlagend werken en ervoor zorgen dat iemand met zelfmoordgedachten sneller tot een suïcidepoging overgaat.
- Let op de terminologie, spreek best over 'holebi's' en 'transgenderpersonen'.
- Naast de hulplijn 1813 en de portaalsite Zelfmoord1813 kunnen holebi's en transgenderpersonen ook terecht voor hulp Lumi en het Transgenderinfopunt
Meer weten?
Voor meer informatie, nieuws en advies m.b.t. de doelgroep holebi's en transgenderpersonen kan je terecht bij çavaria.
Voor meer specifieke informatie en advies over het transgenderthema kan je terecht bij het Transgenderinfopunt.
Alle aangehaalde bronnen zijn op vraag beschikbaar. Voor meer informatie of advies kan u terecht bij VLESP, het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie.