Ga verder naar de inhoud
Home Feiten en cijfers Fact sheets Zelfmoord bij personen met een borderline persoonlijkheidsproblematiek

Zelfmoord bij personen met een borderline persoonlijkheidsproblematiek

Deze fact sheet geeft een overzicht van cijfers, factoren, preventiestrategieën en aandachtspunten specifiek voor deze doelgroep.

Laatste update: 27/06/2025

Cijfers

  • Terugkerend zelfbeschadigend gedrag of herhaalde suïcidepogingen vormt één van de 9 symptomen van een borderline persoonlijkheidsproblematiek (BPP) volgens de DSM-V. Suïcidepogingen komen dus frequent voor bij personen met een BPP en hun risico om te overlijden door zelfdoding ligt hoger dan in de algemene populatie (Yen et al., 2021).
  • Tot 75% van hen onderneemt een suicidepoging, en het merendeel daarvan onderneemt meerdere suïcidepogingen tijdens hun leven (Goodmann et al, 2017). Afhankelijk van de studie wordt gevonden dat drie tot tien procent van de personen met een diagnose van een BPP overlijdt door zelfmoord (Reichl en Kaess, 2021).
  • Van alle personen met een persoonlijkheidsproblematiek hebben personen met een borderline persoonlijkheidsproblematiek het hoogste suïciderisico, maar vaak neemt het suïciderisico af doorheen de tijd (Perea-González, De la Vega, Sanz-Gómez, & Giner 2024, Soloff & Chiappetta, 2017; Temest et al., 2019).

Factoren

Aan de basis van zelfmoordgedachten en zelfmoord ligt nooit één oorzaak of factor. Zelfmoord en zelfmoordgedachten ontstaan altijd vanuit een wisselwerking tussen tal van genetische, biologische, psychologische en sociale factoren. Volgende factoren verhogen het risico op zelfmoord bij personen met een borderline-persoonlijkheidsstoornis:

  • Depressie (vnl. in het eerste jaar na de diagnose) (Soloff & Chiappetta, 2019);
  • Negatieve interacties met familieleden tijdens de kindertijd, automutilatie, slapeloosheid, middelenmisbruik en hallucinaties (Soloff & Chiappetta, 2019; Spears et al., 2018);
  • Negatieve affectiviteit, affectieve instabiliteit en impulsieve agressie (Soloff & Chiappetta, 2017; Yen et al., 2021). De impact hiervan op het zelfmoord risico neemt volgens een longitudinale studie wel af na 8 jaar (Soloff & Chiappetta, 2019);
  • Op langere termijn (studies van 10 jaar follow-up): identiteitsstoornis, verwoede pogingen om verlating te voorkomen en chronische gevoelens van leegte (Yen et al. 2021) en sociaal, professioneel en psychosociaal functioneren bij aanvang van de stoornis (Soloff & Chiappetta, 2019);
  • De ernst van de stoornis, inclusief psychiatrische hospitalisatie (Soloff & Chiappetta, 2017, 2019; Temes et al., 2019);
  • Een lage socio-economische status (SES), deel uitmaken van een etnische minderheid, frequent wisselen van tewerkstellingsstatus en minder jaren full-time naar school geweest zijn (allen door samenhang met een lage SES) (Soloff & Chiappetta, 2017, 2019).

Een hoger opleidingsniveau is een beschermende factor en verlaagt het suïciderisico bij personen met een BPP (Soloff & Chiappetta, 2017).

Onderzoek toont aan dat de risicofactoren voor zelfmoord bij personen met een BPP verschuiven over tijd (Soloff & Chiappetta, 2019; Temes et al., 2019).

Preventie

  • Schematherapie, dialectische gedragstherapie, gemengde therapie, op mentalisatie gebaseerde therapie, en cognitieve gedragstherapie blijken doeltreffend bij de behandeling van suïcidaal gedrag bij personen met een BPP (Reichl en Kaess, 2021; Setkowski et. al. 2023). Het blijft echter een uitdaging om de bijkomende winst bovenop niet-specifieke therapie aan te tonen.
  • Er is weinig wetenschappelijk bewijs voor de werkzaamheid van medicatie in het behandelen van suïcidaliteit bij personen met een BPP (Gartlehner et al., 2021; Spears et al., 2018). Het voorschrijven van benzodiazepines dient met grote voorzichtigheid te gebeuren, gezien de mogelijke associatie met een verhoogd suïciderisico (Lieslehto, 2024).


Aandachtspunten

  • Suïcidaal gedrag wordt bij personen met een BPP vaak gezien als een manier om aandacht te vragen, maar onderzoek toont aan dat het wel steeds ernstig dient te worden genomen (Chu et al, 2017). Ook bij mensen met een BPP is een zelfmoordpoging een grote risicofactor voor een overlijden door zelfmoord. Erover in gesprek gaan is dus essentieel. Advies voor hulpverleners over het omgaan met langdurige suïcidaliteit is beschikbaar op ons online leerplatform SP-Reflex.

Meer weten?

Review artikel over suïcide bij personen met een BPP: Spears et al. (2018). Suicidal risk and management in borderline personality disorder: A clinical update. Medical Research Archives 6(10).

Alle aangehaalde bronnen zijn op vraag beschikbaar. Voor meer informatie of advies kan u terecht bij VLESP, het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie.