Factsheet zelfmoord bij angst- en stemmingstoornissen

Home Feiten en cijfers Factsheets Factsheet zelfmoord bij angst- en stemmingstoornissen

Cijfers

Er is een sterke en directe relatie tussen angst- en stemmingsstoornissen en zelfmoord (Hawton & van Heeringen, 2009; Nepon et al., 2010).
De sterke link tussen angst- en stemmingsstoornissen en zelfmoord vinden we terug bij alle leeftijden en zowel bij mannen als bij vrouwen (O'Connell et al., 2004; Conwell et al., 2011; Hawton et al., 2013).
Meer dan de helft van de mensen die overlijden door zelfdoding vertonen depressieve symptomen en 4 tot 15% van de mensen met een stemmingsstoornis overlijden door zelfdoding (Hawton & van Heeringen, 2009).
Het effect van een angststoornis is vaak lastig te bepalen, omdat er vaak sprake is van comorbiditeit (de aanwezigheid van een andere mentale stoornis).
Uit internationaal onderzoek blijkt dat een meerderheid (70%) van de volwassenen die ooit een suïcidepoging ondernomen hebben in de Verenigde Staten, voldeed aan de criteria voor een angststoornis (Nepon et al., 2010). Terwijl ongeveer de helft (51%) van de volwassenen met zelfmoordgedachten in Nederland, voldeed aan de criteria voor een angststoornis (de Beurs et al., 2019).

Factoren

Aan de basis van zelfmoordgedachten en zelfmoord ligt nooit één oorzaak of factor. Zelfmoord en zelfmoordgedachten ontstaan altijd vanuit een wisselwerking tussen tal van genetische, biologische, psychologische en sociale factoren. Hieronder worden enkele factoren vernoemt die veel voorkomend zijn bij angst- en stemmingsstoornissen.

De ernst van de stoornis en de mate waarin iemand beperkt wordt door de stoornis zijn belangrijke factoren die eraan kunnen bijdragen dat iemand zelfmoordgedachten ontwikkelt (Hawton et al., 2013).
Wanneer de angst- en of stemmingsstoornis gepaard gaan met gevoelens van hopeloosheid, is het risico op zelfmoordgedachten en zelfdoding ook verhoogd (Hawton et al., 2013).
De meerderheid van de mensen met een depressieve stoornis heeft ook slaapproblemen (Tae et al., 2019) en die verhogen het risico op zelfmoordgedachten, zelfmoordpogingen en overlijden door zelfmoord (Porras-Segovia et al., 2019; American Association of Suicidology, 2014; McCall, 2011; Tae et al., 2019; Bishop et al., 2020).
De combinatie van een angst- of stemmingsstoornis met een persoonlijkheidsstoornis of middelenmisbruik verhoogt de kans op een zelfmoordpoging en zelfmoordgedachten (Nepon et al., 2010; Hawton et al., 2013).

Preventie

Gezien de sterke link tussen angst- en stemmingsstoornissen en zelfmoord moet de aanwezigheid van zelfmoordgedachten standaard bevraagd worden bij mensen met een angst- of stemmingsstoornis.

Aandachtspunten

Diagnose en behandeling van angst- en stemmingsstoornissen spelen en cruciale rol in de preventie van zelfdoding, maar zelfmoordgedachten moeten ook als een problematiek op zich behandeld worden en niet enkel gezien worden als symptoom (Cuijpers et al., 2013).

Medicatie voor angst- en stemmingsstoornissen kan gebruikt worden als middel om een zelfmoordpoging te ondernemen en dient dan ook goed opgevolgd en in kleine hoeveelheden voorgeschreven te worden (Hawton, 2005; Hawton et al., 2010; Tournier et al., 2009).
Volg in communicatie over zelfmoord altijd de mediarichtlijnen.
Vermeld steeds waar mensen terechtkunnen voor hulp: www.zelfmoord1813.be

Meer weten?

Alle aangehaalde bronnen zijn op vraag beschikbaar. Voor meer informatie of advies kan u terecht bij VLESP, het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie.