Ga verder naar de inhoud

Factsheet zelfmoord en borderline

Deze factsheet geeft een overzicht van cijfers, factoren, preventiestrategieën en aandachtspunten specifiek voor deze doelgroep.

Dossiers medium

Cijfers

  • Personen met een borderline-persoonlijkheidsstoornis zijn een risicogroep wat betreft zelfmoord (Yen et al., 2021). Tot 84% van hen vertoont suïcidaal gedrag (Soloff et al, 2000) en ze ondernemen gemiddeld ten minste drie suïcidepogingen gedurende hun leven (Gunderson & Ridolfi, 2001). Acht tot tien procent van de personen met een diagnose borderline-persoonlijkheidsstoornis overlijdt door zelfmoord (American Psychiatric Association, 2001; Brickman et al., 2014).

  • Van alle persoonlijkheidsstoornissen heeft borderline het hoogste suïciderisico, maar vaak neemt het suïciderisico af doorheen de tijd (Soloff & Chiappetta, 2017; Temest et al., 2019).
Notieblok pennen

Factoren

Aan de basis van zelfmoordgedachten en zelfmoord ligt nooit één oorzaak of factor. Zelfmoord en zelfmoordgedachten ontstaan altijd vanuit een wisselwerking tussen tal van genetische, biologische, psychologische en sociale factoren. Volgende factoren verhogen het risico op zelfmoord bij personen met een borderline-persoonlijkheidsstoornis:

    • In het eerste jaar is comorbide depressie een risicofactor (Soloff & Chiappetta, 2019).
    • Negatieve interacties met familieleden tijdens de kindertijd, automutilatie, slapeloosheid, middelenmisbruik en hallucinaties (Soloff & Chiappetta, 2019; Spears et al., 2018).
      Negatieve affectiviteit, affectieve instabiliteit en impulsieve agressie (Soloff & Chiappetta, 2017; Yen et al., 2021). De impact hiervan op zelfmoord risico neemt volgens een longitudinale studie wel af na 8 jaar (Soloff & Chiappetta, 2019).
    • Op langere termijn (studies van 10 jaar follow-up): identiteitsstoornis, verwoede pogingen om verlating te voorkomen en chronische gevoelens van leegte (Yen et al. 2021) en sociaal, professioneel en psychosociaal functioneren bij aanvang van de stoornis (Soloff & Chiappetta, 2019)
    • De ernst van de stoornis, inclusief psychiatrische hospitalisatie (Soloff & Chiappetta, 2017, 2019; Temes et al., 2019).
    • Een lage socio-economische status (SES), behoren tot een etnische minderheid, frequent wisselen van tewerkstellingsstatus en minder jaren full-time naar school geweest (allen door samenhang met een lage SES) (Soloff & Chiappetta, 2017, 2019).

Een hoger opleidingsniveau is een beschermende factor en verlaagt het suïciderisico bij personen met een borderline persoonlijkheidsstoornis (Soloff & Chiappetta, 2017).

Onderzoek toont aan dat de risicofactoren voor zelfmoord bij personen met een borderline-persoonlijkheidsstoornis verschuiven over tijd (Soloff & Chiappetta, 2019; Temes et al., 2019).

Tak van een plant of struik

Preventie

Er is weinig evidentie voor de effectiviteit van medicatie in het behandelen van suïcidaliteit bij personen met een borderline persoonlijkheidsstoornis (Gartlehner et al., 2021; Spears et al., 2018).

Dialectische gedragstherapie, schematherapie, overdrachtsgerichte psychotherapie, op mentalisatie gebaseerde therapie en 'goed psychiatrisch management' blijken effectief in het terugdringen of onder controle krijgen van zelfmoordgedachten bij mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis (Sledge et al., 2014).

lightbulb 2

Aandachtspunten

  • Suïcidaal gedrag wordt bij personen met een borderline-persoonlijkheidsstoornis vaak gezien als een manier om aandacht te vragen, maar onderzoek toont aan dat het wel ernstig genomen wordt (Chu et al, 2017). Ook bij mensen met borderline is een zelfmoordpoging een grote risicofactor voor een overlijden door zelfmoord.

Meer weten?

Review artikel over suïcide bij personen met een borderline-persoonlijkheids-stoornis: Spears et al. (2018). Suicidal risk and management in borderline personality disorder: A clinical update. Medical Research Archives 6(10).

Alle aangehaalde bronnen zijn op vraag beschikbaar. Voor meer informatie of advies kan u terecht bij VLESP, het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie.